به گزارش روابط‌عمومی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، ژورنال کلاب گروه شیمی دارویی ۱۱ آبان ۱۴۰۴ با ارائه دکتر مهدی هادوی و با راهنمایی دکتر محسن امینی برگزار شد. این نشست علمی به بررسی نقش و کاربرد فلزات در طراحی و توسعه داروهای ضدسرطان از منظر شیمی دارویی اختصاص داشت و ابعاد مولکولی، مکانیسمی و طراحی داروهای فلزی به‌صورت نظام‌مند مورد تحلیل قرار گرفت.

در ابتدای این ارائه، دکتر هادوی با اشاره به تحول نگاه کلاسیک به فلزات در داروسازی تأکید کرد که فلزات صرفاً عناصر غیرآلی ساده نیستند، بلکه ویژگی‌های منحصربه‌فرد شیمیایی آن‌ها، امکان طراحی ترکیبات دارویی پیشرفته با عملکردهای چندگانه را فراهم کرده است؛ قابلیتی که به‌ویژه در درمان سرطان اهمیت ویژه‌ای دارد.

در بخش نخست، داروهای پلاتینی به‌عنوان شاخص‌ترین نمونه‌های بالینی معرفی شدند. سیس‌پلاتین، کربوپلاتین و اکسالی‌پلاتین به‌همراه مکانیسم اثر آن‌ها شامل اتصال به DNA، تشکیل کراس‌لینک و مهار همانندسازی سلول‌های سرطانی تشریح شد. ارائه‌دهنده توضیح داد که چگونه تغییر در لیگاندهای اطراف فلز می‌تواند منجر به کاهش سمیت، غلبه بر مقاومت دارویی و افزایش انتخاب‌پذیری بافتی شود.

در ادامه، فلزات انتقالی دیگر به‌ویژه روتنیوم مورد توجه قرار گرفت. به گفته دکتر هادوی، حالت‌های اکسایش متنوع و رفتار زیست‌محیطی هوشمند روتنیوم، این فلز را به گزینه‌ای مناسب برای هدف‌گیری انتخابی تومورها تبدیل کرده است. وی افزود که کمپلکس‌های روتنیوم قادرند به‌صورت همزمان در تولید گونه‌های فعال اکسیژن (ROS)، تعامل با ماکرومولکول‌ها و پاسخ‌های فتوالکتروشیمیایی نقش‌آفرینی کنند.

در بخش دیگری از این ارائه، ترکیبات طلا به‌عنوان نمونه‌هایی متفاوت از داروهای فلزی مطرح شد. دکتر هادوی توضیح داد که برخی کمپلکس‌های طلا به‌جای تعامل مستقیم با DNA، مسیرهای آنزیمی وابسته به تیول و تنظیم استرس اکسیداتیو را هدف قرار می‌دهند و از این طریق می‌توانند اثرات ضدسرطانی قابل‌توجهی ایجاد کنند. همچنین به توانایی این ترکیبات در فعال‌سازی سیستم ایمنی و مهار مسیرهای سیگنالینگ مرتبط با بقا و رشد سلول‌های سرطانی اشاره شد.

در ادامه، کاربرد فلزات کمتر متداول مانند نقره، مس، آهن و تیتانیوم بررسی شد. به گفته ارائه‌دهنده، ترکیبات مبتنی بر تیتانیوم با وجود سمیت کمتر نسبت به سیس‌پلاتین، همچنان با چالش پایداری زیستی مواجه‌اند. همچنین کمپلکس‌های مس و آهن به‌عنوان عواملی معرفی شدند که می‌توانند از طریق تولید رادیکال‌های آزاد، القای آپوپتوز و تخریب انتخابی DNA، فعالیت ضدسرطانی از خود نشان دهند.