به گزارش روابط‌عمومی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران، نشست ژورنال کلاب گروه اقتصاد و مدیریت دارو ۱۹ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با ارائه‌ دکتر منصوره صباغ و دکتر محدثه ساسانی، دستیاران تخصصی این گروه، و به‌مناسبت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه (۱۰ نوامبر ۲۰۲۵) برگزار شد.
این نشست با محوریت شعار جهانی امسال «اعتماد، تحول و فردا: علمی که برای ۲۰۵۰ نیاز داریم» به بررسی جایگاه علم باز (Open Science) در اقتصاد و مدیریت دارو اختصاص داشت.

این نشست با محوریت شعار جهانی امسال «اعتماد، تحول و فردا: علمی که برای ۲۰۵۰ نیاز داریم» به بررسی جایگاه علم باز (Open Science) در اقتصاد و مدیریت دارو اختصاص داشت.
در این جلسه، ارائه‌ای با عنوان «Open Science and Pharmacoeconomics» سه حوزه کلیدی تأثیر علم باز بر صنعت دارو را تحلیل کرد:
۱. صنعت داروسازی؛ کاهش هزینه‌ و شتاب‌دهی نوآوری
در بخش نخست، نمونه‌های موفق جهانی مانند Structural Genomics Consortium (SGC)، پروژه MELLODDY (همکاری ۱۰ شرکت بزرگ دارویی با ۲.۵ میلیارد داده ترکیبات شیمیایی)، AstraZeneca Open Innovation و M4K Pharma بررسی شد.

بر اساس تحلیل ارائه‌دهندگان، اشتراک داده‌های پیش‌رقابتی و کدهای متن‌باز در این مدل‌ها توانسته است هزینه‌های تحقیق و توسعه را ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش دهد، از تکرار آزمایش‌ها جلوگیری کند و روند نوآوری را، به‌ویژه در داروهای بیماری‌های نادر، به‌شکل چشمگیری شتاب بخشد.
۲. قیمت‌گذاری دارو؛ ضرورت شفافیت برای عدالت دارویی
در بخش قیمت‌گذاری تأکید شد که داده‌های باز در قیمت دارو (open pricing data) ابزار مهمی برای تقویت قدرت چانه‌زنی پرداخت‌کنندگان، افزایش آگاهی بیماران و ایجاد فشار اجتماعی برای مدیریت منطقی قیمت‌هاست.
عدم شفافیت در قیمت‌های خالص، یکی از موانع اصلی تحقق عدالت دارویی در جهان و ایران معرفی شد؛ چالشی که رویکردهای علم‌باز می‌توانند آن را برطرف کنند.

۳. علم شهروندی؛ مشارکت مردم در کاهش هزینه‌های نظارت دارویی
در محور سوم، برنامه All of Us مؤسسه ملی سلامت آمریکا (NIH) به‌عنوان نمونه‌ای موفق در علم شهروندی (Citizen Science) مطرح شد.
این طرح با مشارکت بیش از یک میلیون شهروند و از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی، داده‌های واقعی فارماکوویژیلانس و نظارت پس از بازار را جمع‌آوری می‌کند و توانسته است هزینه مطالعات پس از بازاریابی را تا ۴۰ درصد کاهش دهد.
جمع‌بندی: علم باز، پیشران اعتماد و سیاست‌گذاری نوین
در پایان نشست تأکید شد که علم باز نه‌تنها رویکردی پژوهشی، بلکه چارچوبی تحول‌آفرین برای ساخت اعتماد عمومی، اصلاح سیاست‌گذاری و حرکت به سوی مدل‌های اقتصادی آینده‌محور در حوزه دارو است.
همچنین پیشنهاد شد مباحث مربوط به علم باز به‌عنوان جزئی از بسته‌های آموزشی دستیاران گروه اقتصاد و مدیریت دارو در نظر گرفته شود.