دکتر امیرحسین صابری: بازگرداندن فیزیولوژی طبیعی در زخم‌های دیابتی؛ کلید طلایی درمان محسوب می‌شود

 به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده داروسازی، ژورنال کلاب دکتر امیرحسین صابری دستیار تخصصی گروه زیست مواد دارویی با موضوع " افق‌های پیش رو در درمان زخم‌های دیابتی"  و با راهنمایی دکتر مجتبی مجتهدزاده ۱۵ آبان ۱۴۰۳ در دانشکده داروسازی برگزار شد.

 

 چکیده ژورنال کلاب دکتر صابری به شرح زیر است: 

 

 دیابت، بیماری قرن ۲۱، با تأثیرات گسترده بر عملکرد فیزیولوژیکی بدن، به‌ویژه سیستم گردش خون، به یکی از چالش‌های عمده نظام سلامت تبدیل شده است. آمارها نشان می‌دهد بیش از ۶۰۰ میلیون نفر در جهان با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و چرخه مالی آن به رقم چشمگیر ۱.۷ تریلیون دلار رسیده است.

 

 در این میان، ۳۰ درصد بیماران دیابتی در طول زندگی خود با زخم‌های دیابتی مواجه می‌شوند. این زخم‌ها، در صورت مدیریت نامناسب و پیشروی عفونت به بافت‌های عمیق‌تر، ممکن است به قطع عضو یا حتی مرگ بیمار منجر شوند.

 

 زخم‌های مزمن دیابتی ماهیتی بازگشت‌پذیر دارند؛ به‌طوری که در ۶۰ درصد موارد، پس از بهبودی اولیه، این عارضه مجدداً بروز می‌کند. این موضوع اهمیت توسعه روش‌های نوین درمانی را دوچندان کرده است. یکی از امیدهای بزرگ در این زمینه، پزشکی بازساختی است که به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی مؤثر برای مقابله با این معضل گسترده است.

 

 فرایند ترمیم زخم؛ از التهاب تا بازسازی بافت

 

 ترمیم طبیعی زخم‌ها شامل سه‌فاز مشخص و درهم‌تنیده است: التهاب، تکثیر، و بازسازی بافت. با ایجاد زخم، پلاکت‌ها فعال شده و با آغاز آبشار انعقادی، شرایط هموستاز فراهم می‌شود. در این مرحله، نوتروفیل‌ها و مونوسیت‌ها به محل آسیب‌دیده هدایت شده و عوامل بیماری‌زا و بافت‌های آسیب‌دیده را از بین می‌برند. این فرایند توسط سیگنال‌های شیمیایی متنوعی مانند فاکتورهای رشد آزادشده از پلاکت‌ها و محصولات ناشی از تخریب ماتریکس کنترل می‌شود.

 

 در زخم‌های دیابتی، ویژگی‌های غیرطبیعی مانند سطح بالای گلوکز، استرس اکسیداتیو، و خون‌رسانی مختل باعث می‌شوند ترمیم با مشکلات جدی روبرو شود.

 

 هیدروژل‌های عمل‌گرا؛ تحولی در درمان زخم‌های دیابتی

 

 در حوزه مهندسی بافت، فناوری‌های نوینی نظیر هیدروژل‌های عمل‌گرا می‌توانند به بازگرداندن شرایط فیزیولوژیکی طبیعی کمک کنند. این مواد، علاوه بر نقش در ترمیم زخم، قابلیت ارائه اطلاعات لحظه‌ای از وضعیت زخم از طریق داده‌های پتانسیومتری و اپتیکی را نیز دارند.

 

استراتژی‌های اصلی این فناوری شامل: 

 زخم‌پوش‌های ضدعفونی برای جلوگیری از اتصال و رشد باکتری‌ها

 آنتی‌اکسیدان‌ها برای کاهش استرس اکسیداتیو

 عوامل محرک رگ‌زایی مانند فاکتورهای رشد

 برای دستیابی به این اهداف، از پلیمرهای حساس به محرک‌های محیطی نظیر pH، دما، یا غلظت یون نمک استفاده شده است.

 

آینده‌ای امیدوارکننده در درمان زخم‌های مزمن

 با توسعه روش‌های نوین در زمینه هیدروژل‌ها و پزشکی بازساختی، افق‌های جدیدی برای درمان زخم‌های دیابتی گشوده شده است. تمرکز بر پیشگیری از تشکیل بایو فیلم‌های باکتریایی و رهایش کنترل‌شده عوامل درمانی، می‌تواند تحولی اساسی در مدیریت این زخم‌های پیچیده ایجاد کند.

 

 سرمایه‌گذاری در این مسیر می‌تواند جان میلیون‌ها بیمار را نجات دهد و کیفیت زندگی آنان را بهبود بخشد.