دکتر پریناز سادات محمودی: ملاحظات فارماکوتراپی در بیماران بدخیمی هماتولوژیک دریافت‌کننده متوترکسات با دوز بالا یکی از مهم‌ترین وظایف داروساز بالینی محسوب می‌شود

به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده داروسازی، ژورنال کلاب گروه داروسازی بالینی ۴ تیر ۱۴۰۳ به ارائه دکتر پریناز سادات محمودی با عنوان "Pharmacotherapy considerations for high-dose methotrexate therapy in patients with hematologic malignancies" (ملاحظات فارماکوتراپی در بیماران بدخیمی هماتولوژیک دریافت‌کننده متوترکسات با دوز بالا) و با راهنمایی دکتر بیتا شهرامی اختصاص یافت.

 

چکیده ژورنال کلاب دکتر پریناز سادات محمودی به شرح زیر است:  

در تعریف، High dose methotrexate  به دریافت دوزهای ۵۰۰ میلی‌گرم بر مترمربع یا بیشتر از این دارو اطلاق می‌شود که صرفاً اندیکاسیون‌های انکولوژیک دارد.

عوارض دریافت High dose methotrexate شامل تهوع، استفراغ، استوماتیت، سمیت کبدی، کلیوی، خونی، تنفسی، نورولوژیک، پوستی و حساسیت است. داروساز بالینی نقش قابل‌توجهی در ارزیابی بیماران قبل از دریافت High dose methotrexate و پیشگیری از بروز این عوارض در بیماران دارد. 

ضرورت ارزیابی بیماران از نظر وجود فضای سوم (آسیت، پلورال افیوژن، پریکاردیال افیوژن)، عملکرد کلیوی و کبدی زمینه‌ای و احتمال وجود تداخلات دارویی باید توسط داروسازان بالینی قبل از دریافت High dose methotrexate در نظر گرفته شود.

درنظرگرفتن هیدراسیون کافی و مناسب به‌صورت دریافت روزانه ۲.۵-۳.۵ لیتر فلوئید تزریق وریدی به‌ازای هر مترمربع سطح بدن و همچنین قلیایی کردن ادرار و دستیابی به pH ادراری هفت یا بالاتر از مداخلات مهم قبل از شروع دریافت High dose methotrexate  است.

همچنین شروع leucovorin rescue بعد از گذشت ۲۴ ساعت از شروع انفوزیون High dose methotrexate جهت پیشگیری از عوارض آن ضرورت دارد.

بعد از انفوزیون High dose methotrexate سطح سرمی کراتینین، سطح سرمی متوترکسات و الکترولیت‌ها به‌صورت روزانه اندازه‌گیری شده و هیدراسیون، قلیایی کردن ادرار و leucovorin rescue تا زمانی که سطح سرمی متوترکسات به کمتر از ۰.۱ میکرو مول در هر لیتر کاهش یابد ادامه پیدا می‌کنند.