به گزارش روابط‌عمومی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ ژورنال کلاب گروه اقتصاد و مدیریت دارو ۷ مهر ۱۴۰۴ به ارائه دکتر منوچهر بشیری نژاد دانش آموخته اقتصاد و مدیریت دارو به ارائه مباحثی پیرامون آینده‌پژوهی آموزش داروسازی و پیشنهاد سرفصل‌های آموزشی منطبق با نیازهای آینده صنعت داروسازی در افق ۱۴۲۰ پرداخت.

 چکیده ژورنال کلاب به شرح زیر است:

دکتر بشیری‌نژاد در آغاز سخنان خود با تأکید بر اهمیت تحول در آموزش داروسازی، به تغییرات ساختاری دانشگاه‌ها، ظهور نسل جدید دانشگاه‌های کارآفرین، نقش فناوری در خلق ثروت و دانش، و ضرورت آینده‌نگاری برای آمادگی در برابر تحولات رقابتی و توسعه کشور اشاره کردند. وی سپس نقشه‌راه پژوهش خود را تشریح نمود که در سه مرحله‌ی «پیش‌آینده‌پژوهی»، «اصل آینده‌پژوهی» و «پس‌آینده‌پژوهی» طراحی شده است.

در مرحله نخست، یعنی «پیش‌آینده‌پژوهی»، دکتر بشیری‌نژاد با انجام جست‌وجوی نظام‌مند در پایگاه‌های داده بین‌المللی مانند PubMed، Embase، Scopus و Web of Science، به شناسایی روندهای نوظهور صنعت داروسازی پرداختند. بر اساس نتایج حاصل از نمودار PRISMA، روندهایی همچون غربالگری ژنتیکی، پزشکی شخصی‌سازی‌شده، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، داده‌های بزرگ، نانوپزشکی، بیوتکنولوژی، بلاکچین، چاپ سه‌بعدی زیستی و اینترنت اشیاء از مهم‌ترین محورهای آینده‌دار این صنعت شناسایی شدند. افزون بر آن، تحلیل منابع خاکستری نیز روندهایی چون افزایش بیوفارماسوتیکال‌ها، تحول دیجیتال، مشارکت‌های استراتژیک، پزشکی بیمارمحور، تاب‌آوری زنجیره تأمین و فناوری‌های نوینی مانند ژن‌ویرایش و درمان‌های دیجیتال را برجسته کرد.

در فاز دوم یا «اصل آینده‌پژوهی»، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با خبرگان صنعت و طراحی پرسشنامه‌ای شامل ۱۶ سؤال بسته و دو سؤال باز برای ۲۲ نفر از متخصصان انجام شد. نتایج نشان داد که سه روند «هوش مصنوعی»، «مهارت‌های نرم چندرشته‌ای» و «مدیریت نوین» بیشترین اهمیت را از دیدگاه خبرگان داروسازی دارند. بر پایه تحلیل STEEPV، مجموعه‌ای از مهارت‌های ضروری استخراج شد که شامل مهارت‌های فناورانه (مانند هوش مصنوعی و دیجیتالی‌سازی)، مهارت‌های نرم (ارتباطی، بیمارمحور، یادگیری مستمر)، مهارت‌های مدیریتی و نظارتی (آگاهی جهانی و بهینه‌سازی فرآیندها)، و دانش میان‌رشته‌ای در حوزه‌هایی چون فارماکوژنومیک، بیوتکنولوژی و نانوپزشکی است.

در گام پایانی یا «پس‌آینده‌پژوهی»، نشست گروه کانونی با حضور متخصصان آموزش و صنعت برگزار شد تا ضمن تأیید مهارت‌های کلیدی، سرفصل‌های آموزشی جدید پیشنهاد شد.

این سرفصل‌ها در قالب چهار ماژول اصلی تنظیم شدند:

مدیریت و راهبری (اصول مدیریت، اقتصاد دارویی، زنجیره تأمین و مقررات)

تحقیق و توسعه (فارماکوژنومیک، بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی در R&D)

تضمین کیفیت (GMP، کنترل کیفیت، فناوری‌های نوین)

تولید، عملیات و بهره‌برداری (چاپ سه‌بعدی، دیجیتالی‌سازی، اتوماسیون)

دکتر بشیری‌نژاد تأکید کرد که آموزش این سرفصل‌ها باید بر اساس رویکرد «هم‌ترازی سازنده» (Constructive Alignment) طراحی شود؛ به این معنا که اهداف یادگیری بر پایه سطوح بلوم تعریف شده و فعالیت‌های آموزشی تعاملی و ارزیابی‌های تکوینی و پایانی برای تحقق آنها در نظر گرفته شود.

در جمع‌بندی، ایشان بر لزوم بازنگری در برنامه‌های آموزشی داروسازی برای تربیت داروسازان آینده‌محور تأکید کرده و چالش‌هایی نظیر سرعت بالای تغییر روندها، محدودیت مشارکت خبرگان و هم‌پوشانی ابعاد تحلیلی را از محدودیت‌های پژوهش دانست.