دکتر سمیه موثقی: واکسن‌های تحمل‌زا با استفاده از نانوپارتیکل‌ها تحولی بزرگ در درمان مالتیپل اسکلروزیس به وجود آورده‌اند

به گزارش سینا رسانه دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده داروسازی، ژورنال کلاب دکتر سمیه موثقی دستیار گروه زیست مواد دارویی ۴ دی ۱۴۰۳ با عنوان" Tolerogenic Vaccines for Multiple Sclerosis " واکسن‌های تولروژنیک برای مولتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) در دانشکده داروسازی برگزار شد. 

 

چکیده ژورنال کلاب دکتر موثقی به شرح زیر است:

تحولی در درمان مالتیپل اسکلروزیس: واکسن‌های تحمل‌زا با استفاده از نانوپارتیکل‌ها

مالتیپل اسکلروزیس MS، یک بیماری خودایمنی مزمن است که سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه آنتی‌ژن‌های سطح میلین را هدف قرار می‌دهد. درمان‌های فعلی، باوجود کنترل پیشرفت بیماری، به دلیل سرکوب گسترده سیستم ایمنی، عوارض جانبی چشمگیری به همراه دارند. 

در سال‌های اخیر تحقیقات بر بازگرداندن تحمل ایمنی متمرکز شده‌اند تا از حمله سیستم ایمنی به آنتی‌ژن‌های خودی جلوگیری شود. 

یکی از نویدبخش‌ترین رویکردها در این مسیر، توسعه واکسن‌های تحمل‌زا (Tolerogenic Vaccines) است که از نانوپارتیکل‌ها به‌عنوان حامل استفاده می‌کنند. 

 

مکانیسم واکسن‌های تحمل‌زا 

در این واکسن‌ها، آنتی‌ژن‌های مرتبط با میلین مانند MOG همراه با ترکیبات تعدیل‌کننده ایمنی مانند راپامایسین و عوامل ضدالتهابی داخل نانوپارتیکل‌ها قرار می‌گیرند. این سامانه‌ها برای هدف قراردادن اندام‌های لنفاوی ثانویه مانند طحال – که مسئول ایجاد تحمل ایمنی محیطی در بدن هستند – طراحی شده‌اند.

 

نتایج در مدل‌های حیوانی 

آزمایش‌های انجام شده روی موش‌های مبتلا به EAE (مدل آزمایشی MS در موش‌ها) نشان داد این واکسن‌ها:

افزایش سلول‌های تنظیمی ایمنی (Treg)

افزایش سطح اینترلوکین ۱۰

بیش بیان لیگاندهای مهاری مانند PDL1 بر سطح سلول‌های APC 

کاهش کمک محرک‌ها در سطح سلول‌های ارائه‌دهنده آنتی‌ژن (APC)

این مکانیسم‌ها منجر به مهار کامل بیماری در این مدل‌ها شدند. 

 

چشم‌انداز درمانی 

استفاده از واکسن‌های تحمل‌زا با نانوپارتیکل‌ها می‌تواند مسیری جدید برای درمان MS ارائه دهد؛ رویکردی که نه‌تنها عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند، بلکه به طور هدفمند عملکرد سیستم ایمنی را تنظیم می‌کند. این رویکرد نوآورانه افقی جدید در درمان بیماری‌های خودایمنی ترسیم کرده است.